Kinderen en klei, dat is knettergek. Klei laat zoveel rommel en vuiligheid achter. Stop het in de handen van je kind en de hele tafel hangt vol, om nog maar te zwijgen van alles wat op de grond valt. Overal vlekken, je kind helemaal besmeurd, en dan die kleren proper krijgen… Kinderen en klei, je begint er beter niet aan! Of wel?
In dit blog vertel ik je waarom de combinatie kinderen-klei ideaal is, al dacht je van niet. Ik leg je uit hoe je dat praktisch best aanpakt én ik geef je een waardevolle tip mee. Ik neem je mee in de wereld van klei en keramiek, waarna jouw idee over klei nooit meer hetzelfde zal zijn.
Vandaag heb ik het over kinderen. Ik sta zelf in het onderwijs en werk doodgraag met kinderen, maar begrijp me niet verkeerd. Vandaag gaat ook over jou. Tenslotte was jij ooit ook een kind. Dat kind kan je er weer uitlaten en laten spelen. Dus als ik het over kinderen heb, voel je dan vooral aangesproken.
Waarom kiezen voor klei?
Er zijn zoveel redenen om voor klei te kiezen. Onmogelijk om ze allemaal op te sommen! Toch geef ik je er hier een vijftal, om je een idee te geven van hoe breed werken met klei kan gaan.
Ten eerste: kinderen van deze tijd kunnen niet genoeg buiten spelen
Dat ligt niet alleen aan de kinderen of hun ouders, er zijn gewoon minder mogelijkheden om buiten te spelen dan vroeger. Daardoor zitten kinderen te weinig met hun handen in het zand. We proberen ze natuurlijk wel mee naar buiten te nemen: sommigen hebben een tuintje, anderen een zandbak. Allemaal super! Maar ook klei kan een oplossing zijn. Klei in je handen lijkt wel wat op aarde of zand. Denk bijvoorbeeld aan slijk. Als er iets is wat kinderen leuk vinden, dan is het wel buiten in het slijk spelen. Die combinatie van water en zand, dat is magisch. Daar worden kinderen gelukkig van. Klei kan je ook combineren met water, wat we dikwijls doen om slib te maken. Slib is eigenlijk de lijm om klei mee aan elkaar te plakken, en ook een vorm van slijk. Superfijn om in je handen te hebben!
Waarom vinden kinderen slijk, zand en klei zo leuk?
Eén van de redenen is dat klei je doet ‘aarden’. Je komt terug dichter bij jezelf. Het contact met de aarde is belangrijk voor de mens; het doet iets met een mens. Vroeger hadden we dat meer, maar nu kunnen we het gebrek daaraan goedmaken met klei. Je merkt dat, als je klei in je handen hebt, je rustiger wordt en je jezelf terugvindt. Ik werk met natuurklei. Ondanks dat het dikwijls bewerkt wordt in fabrieken, blijft het een natuurproduct, en daardoor krijg je echt dat gevoel van aarde in je handen.
De tweede reden: mensen kleven te veel vast aan schermen
Niet alleen kinderen, ook volwassenen, leven bijna constant met schermen in de buurt. Een scherm, dat is tweedimensionaal, 2D. De beelden op je scherm kan je niet vastpakken, je kan niets doen met de filmpjes die je bekijkt. Klei haalt je uit die tweedimensionale wereld. Klei is driedimensionaal, 3D. Je kan objecten of beeldjes maken, je kan in de hoogte werken, maar ook in de breedte en zelfs in de diepte. Je kan iets vastpakken en vormgeven wat niet plat is, en dat zet verschillende denkprocessen in gang. Het doet iets in je hersenen, laat je zelf ook nadenken, anders dan met een scherm. Klei maakt 3D van 2D.
Ten derde: door met klei bezig te zijn, ontwikkelen kinderen zich
Kinderen ontwikkelen zich, sommigen snel en anderen net niet. Terwijl je kinderen vormgeven aan hun projectje in klei, geven ze tegelijkertijd ook vorm aan zichzelf. Hoe? Ze zullen zichzelf tegenkomen. Niet alles zal onmiddellijk lukken of eruitzien zoals ze het willen, en daar moeten ze mee leren omgaan. Je zal merken dat ook jouw reactie hierop cruciaal kan zijn (maar dat is voor een andere keer). Punt is: als kinderen klei vasthebben, gebeurt er meer dan wat je ziet. Je kind speelt met klei, maar tegelijk ontwikkelt klei hem of haar. Het maakt hen sterker en groter. Er gebeurt iets in het kind zelf.
Klei is heel vergevingsgezind
Daarbij is klei heel vergevingsgezind en bewerkbaar, dat helpt ook. Alles kan. Je maakt iets, je hangt er iets aan, maar je vindt het niet goed. So what? Dan haal je het er terug af. Je stuk klei is te klein. Geen probleem, dan doe je er toch gewoon een stuk bij. Bij tekenen gaat dat niet. Je kan wel gommen, maar als je met stiften of verf werkt, verdwijnt ook die mogelijkheid.
Het vierde: experimenteren
Het belangrijkste aan werken met klei is volgens mij experimenteren, zeker bij jonge kinderen. Laat ze zelf proberen. Geef ze klei, maar niet meer dan wat er in hun handen past. Laat ze wat kneden, zodat ze voelen wat die klei doet, hoe die beweegt en reageert. Of laat ze gewoon doen en moedig ze aan om te experimenteren. Hen zelf laten uitzoeken wat kan en wat niet, en laat hen weten dat alles kan en mag. Jongere kinderen gaan niet meteen beeldjes maken, eerder plattere dingen die je moeilijk kan bewaren, maar dat is oké, want…
Punt vijf: je hoeft wat je maakt niet te bewaren
Natuurlijk kan je iets maken en dat bewaren, maar je kan ook na het experimenteren de klei gewoon terug bij elkaar en in de zak doen. Als de klei al wat droog is, kan je er een heel klein beetje water bij doen. Maar je hoeft niks te bewaren. Met klei op zich bezig zijn is belangrijker dan het eindresultaat, zowel voor jou als voor je kinderen.
Praktisch aan de slag
Vijf redenen. Er zijn er veel meer, maar met die vijf toonde ik je waarom het goed is voor je kind, en voor jezelf, om met klei aan de slag te gaan. Ja ja, allemaal goed en wel, maar die redenen veranderen niets aan de rommel die kleien met zich meebrengt. Ik hoor het je denken. En ik leg je uit hoe het anders kan, praktisch, met weinig rommel.
Vooraleer je kan beginnen kleien, heb je natuurlijk klei nodig. Een pak natuurklei kan je kopen in (online) keramiek- of hobbywinkels. Welke klei je precies koopt maakt niet uit, zeker niet als je er nog niet over denkt om het te laten bakken. Het gaat om wat klei met jou doet, hoe fijn het is om ermee te werken, niet om het resultaat.
Dus ja, koop maar het goedkoopste!
Natuurklei zit meestal in pakken van 10kg. Kom je een pakje tegen van 1kg, dan is het waarschijnlijk geen natuurklei.
En dan sta je daar thuis met je klei, wat nu?…
Ik ben zelf gestart met een doek op tafel te leggen, waar ik op werkte. Dat kan een oude handdoek zijn, een oud laken of tafelkleed, eender wat. Op die manier blijft de klei niet vasthangen aan de tafel en is het makkelijker om alles op te ruimen. Je neemt gewoon het doek bij elkaar als je klaar bent, zodat de klei in de doek blijft. De harde stukjes, die kan je in een potje steken. Met wat water bij maak je er slib van. De klei die nog plastisch is, stop je terug in de zak. Niet vergeten goed af te sluiten!
Heb je dan niet een hoop spullen nodig om mee te werken?
Nee hoor. Wil je toch iets extra in handen hebben, dan kom je al ver met een ijslollystokje, een stukje spons of een lepeltje. Makkelijk om mee te beginnen, afwasbaar én gratis.
Je kan je kind een schort aandoen, maar over zijn of haar kleertjes moet je je niet te veel zorgen maken. Klei kan je gewoon uit de kleren wassen. Zelf vergeet ik ook altijd om aangepaste kleren of een schort aan te doen. Geen probleem, die kleren gaan nadien dan in de was. Ook de doek die je gebruikt voor op tafel kan je makkelijk uitwassen. En als je op de grond morst: klei lost op met water. Zeep is niet nodig, je gaat er even met een natte vod over en alles is weer proper!
Tip van de dag: opruimen!
Laat je kinderen mee opruimen. Het opruimen is onderdeel van het kleien, en daar kan je je kinderen best deel van laten uitmaken. Leer ze dat vanaf het eerste moment.
Hoe pak je dat aan? Geef hen afgebakende taken. Je laat ze natuurlijk niet alleen opruimen, je helpt hen. Maar je verdeelt de taken, zegt wat zij kunnen doen en wat jij zal doen. Probeer er een stramien in te krijgen, zodat ze volgende keer weten wat ze zelf kunnen opruimen. Op die manier wordt het een gewoonte en leren ze dat opruimen er ook bij hoort.
p.s. Krijg je niet genoeg van klei? Wil je blijven bijleren? Ben je benieuwd naar wat anderen en ik maken? Op zoek naar inspiratie, een bemoedigend woord of gewoon een tof gesprek?
Volg me dan op mijn socials! Ik ben superblij met elk duimpje, hartje of berichtje.
p.s.2 Wil je zelf aan de slag, maar weet je niet waar te beginnen? Neem een kijkje op mijn website, kleimetmij.be Daar vind je een startersgids terug die je gratis kan downloaden, met boodschappenlijstje en al. Dat is om jou op weg te helpen, zodat je geen reden meer hebt om niet te starten. Bekijk ook zeker de gratis filmpjes, waarin ik je toon hoe je bijvoorbeeld slib maakt.
p.s.3 Of heb je nog vragen? Stuur ze mij, want er is ruimte en tijd genoeg om al jullie vragen te beantwoorden! kleimetmij
